آموزش برنامه ریزی و کنترل تولید و موجودی ها 1

در این ویدیو کم کم وارد جریان اصلی درس می شویم. با انواع موجودی ها در سیستم های تولیدی و خرده فروشی آشنا می شویم. همینطور یاد میگیریم چه هزینه های مختلفی در یک سیستم موجودی وجود دارد.

در این ویدیو از مدلسازی ریاضی برای حل یکی از ساده ترین مسائل کنترل موجودی استفاده می کنیم که به نام مدل مقدار سفارش اقتصادی یا مدل EOQ معروف است. همینطور در انتها مسئله مورد نظر را در اکسل هم تحلیل می کنیم.

در مدل EOQ برنامه ریزی را باید طوری انجام می دادیم که اصلا به کمبود نخوریم. یعنی کمبود مجاز نبود. در این مدل کمبود مجازه و تقاضایی که با کمبود روبرو می وشد با تاخیر برآورده می شود.

در مدل هایی که تا اینجا بررسی کردیم، سفارش ما یک سفارش خرید بود و به صورت یکجا دریافت می شود. حالا با یک سفارش تولید روبرو هستیم و دریافت سفارش به صورت تدریجی است.

در قسمت قبل با کلیات مدل EPQ آشنا شدیم. در این قسمت با برخی نکات تکمیلی همچنین نحوه تعیین نقطه ثبت سفارش در این مدل آشنا می شویم.

در ویدیو قبلی با مدل مقدار تولید اقتصادی و نحوه برنامه ریزی تولید یک محصول روی یک ماشین آشنا شدیم. در این ویدیو فرض می کنیم چند تا محصول قراره توسط همان یک دستگاه تولید شود.

در قسمت قبل بعد از اتمام تولید یک محصول بلافاصله می توانستیم تولید محصول بعدی را شروع کنیم. در دنیای واقعی اغلب این کار امکانپذیر نیست و برای شروع تولید یک محصول ابتدا باید دستگاه مجدد ستاپ شود. با توجه به اینکه فرآیند ستاپ دستگاه زمانبر است و باید در مدت زمان بیکاری دستگاه انجام شود، قصد داریم برنامه ریزی تولید را مجدد انجام دهیم.

در مدل هایی که تا اینجا بررسی شد، مقدار متغیرهای تصمیم مسئله صرفا به گونه ای تعیین می شود که مجموع هزینه های سالانه حداقل شود. حالا شرایطی را در نظر می گیریم که با وجود محدودیت های مختلف مثل فضای انبار، محدودیت سرمایه، تعداد دفعات سفارش دهی در سال و ... قصد داریم مقادیر متغیرهای تصمیم مسئله را به گونه ای تعیین کنیم که علاوه بر اینکه مجموع هزینه ای سالانه حداقل می شود، جواب های بدست آمده در محدودیتها هم صدق کند.

در مدل هایی که تا اینجا بررسی شدن، هزینه خرید هر واحد کالا مستقل از مقدار سفارش بود. حالا شرایطی را در نظر بگیرید که هزینه خرید هر واحد کالا وابسته به مقدار سفارش باشد و هرچی بیشتر سفارش دهیم قیمت هر واحد کالا کمتر شده و عملا فروشنده به ما تخفیف بدهند. در مدل های قبلی صرفا با توجه به هزینه نگهداری و سفارش دهی سالانه مقدار بهینه هربار سفارش دهی مشخص می شود. حالا و در این مدل علاوه بر اون هزینه ها، منافع ناشی از تخفیف گرفتن در مقابل بیشتر خریدن هم در تصمیم گیری نهایی لحاظ می شود.

همانطور که در قسمت قبل هم گفته شد، تخفیف شرایطیه که با افزایش مقدار سفارش، قیمت هر واحد کالا کاهش پیدا می کند و در دو نوع اصلی تعریف می شود: تخفیف کلی و نموی. در تخفیف کلی، تخفیف بر کل کالاها به صورت یکسان اعمال می شود. به عبارت دیگه تمام واحدهای خریداری شده با یک قیمت مشترک خریداری می شوند. اما در تخفیف نموی، تخفیف روی هر محدوده به صورت جداگانه اعمال می شود و هر بخش یک سفارش Q تایی را با یک قیمت متفاوت با مشتری حساب می کنند.

در این بخش مدل موجودی بررسی می شود که در آن تقاضا متغیری تصادفی با توزیع مشخص می باشد و برنامه ریزی صرفا برای یک دوره انجام می شود و فرصت تهیه محصول فقط یکبار و آن هم در ابتدای دوره فراهم است و سوال اصلی اینجاست که با توجه به تقاضای تصادفی، هزینه های مختلف و همچنین درآمد حاصل از فروش، سطح موجودی در ابتدای دوره چقدر باشد؟ این مسئله به "مسئله پسر روزنامه فروش" و "مسئله درخت کریسمس" نیز معروف است.

در مدل های بررسی شده در قسمت های قبل، پارامترهای مدل خصوصا تقاضا و لیدتایم پارامترهایی قطعی بودند. حال آنکه در عمل معمولا نرخ تقاضا و مدت زمان لیدتایم قطعی نیستند. تقاضا ممکن است دارای تغییراتی تصادفی باشد، همچنین مدت زمان لیدتایم نیز ممکن است کمتر یا بیشتر از مقدار پیش بینی شده باشد.

در این مدل پارامتر تقاضا متغیری تصادفی با توزیع مشخص است. همچنین کمبود جایز و به صورت فروش از دست رفته می باشد. همینطور در فواصل زمانی مشخص و یکسان مرور موجودیها و سفارش دهی انجام می شود.